ช่วงก่อนวันหยุดยาวในเดือนเมษายน ผู้เขียนมีโอกาสมาเยือนบ้านสวนของ พี่หยอย-ประไพ ทองเชิญ บุคคลผู้มีบทบาทขับเคลื่อนงานชุมชนในหลายๆ ด้าน ในนามของ ‘เครือข่ายกินดีมีสุขพัทลุง’ ไม่ว่าจะเป็นตลาดสีเขียว เรื่องราวภูมิปัญญาพื้นถิ่น อย่างเช่นในเรื่องของอาหาร เรื่องราวของผ้า ทั้งแง่มุมของการทอ การย้อมผ้าสีธรรมชาติ หรือเรื่องการอนุรักษ์พันธุกรรมท้องถิ่น จนเรียกได้ว่าเป็นผู้หนึ่งที่มีส่วนส่งเสริม และสานต่อภูมิปัญญาต่างๆ จนทำให้เป็นที่รู้จักเป็นวงกว้าง ขณะเดียวกันก็สร้างงานสร้างรายได้ให้หลายพื้นที่อีกด้วย

เมื่อเดินทางมาถึงนั้น ไม่น่าเลยเชื่อว่าสวนที่ตั้งอยู่ห่างจากถนนสายหลักของอำเภอ ที่มีรถราสัญจรคับคั่งเพียงไม่ถึงร้อยเมตร เราก็ได้พบกับพื้นที่สวนอันเงียบสงบ ประกอบไปด้วยบ่อน้ำร่องน้ำที่มีปลาธรรมชาติอาศัยอยู่มากมาย มีนกหลากชนิด บ้างเกาะอยู่บนกิ่งก้านของต้นไม้ บ้างนกน้ำกำลังจ้องจับปลา พืชพันธุ์นานาปลูกสลับกับไปบนร่องสวน สังเกตจากขนาดของต้นไม้ต้นไร่แล้ว สวนแห่งนี้คงเริ่มปลูกสร้างได้ไม่กี่ปี แต่มีความน่าอยู่ ร่มรื่นเย็นสบาย มีผลผลิตให้เก็บกินได้หลายอย่าง

จากบทบาทการขับเคลื่อนตลาดชุมชน ไม่ว่าจะเป็นตลาดใต้โหนด ตลาดป่าไผ่สร้างสุข ทำให้ตลาดชุมชนสีเขียว เป็นหนึ่งในจุดหมายของผู้ที่เดินทางมาจังหวัดพัทลุง ของใช้ของกินในนามภูมิปัญญาท้องถิ่นจึงโดดเด่นขึ้นมาอีกครั้ง และอาจจะเพราะจากการที่เป็นหนึ่งในนักเดินทางผู้ชื่นชอบค้นลึกไปถึงรากถึงแก่นของแต่ละพื้นที่ที่ได้เดินทางและลงไปทำงานด้วย จึงเก็บเกี่ยวเอาวัตถุดิบที่พบเจอเอาไว้ในความคิดมากมาย โดยระหว่างนั้นพี่หยอยก็ได้แบ่งเวลามาทำสวนสมรมในพื้นที่ของตัวเอง โดยใช้แนวคิดสวนสมรมแบบผสมผสาน ในรูปแบบนิเวศป่าพรุ เพราะพื้นที่สวนของพี่หยอยอยู่ในเขตพื้นที่โซนนา ที่มีความเป็นป่าพรุ พอถึงหน้าฝนก็เป็นพื้นที่รับน้ำจากโซนป่าเขา เลยเป็นที่มาของชื่อ ‘สวนนาพรุ’ ซึ่งเป็นการออกแบบให้พื้นที่และระบบนิเวศของสวน มีการดูแลเกื้อกูลกันเอง ในขณะเดียวกันก็สามารถดูแลตัวเราเองไปด้วย

พืชพันธุ์ต่างๆ ในสวนนาพรุเป็นพืชพื้นถิ่นที่ไม่ต้องดูแลเยอะ สามารถเก็บกินเป็นอาหารได้ตลอดปี โดยพี่หยอยบอกว่า อยากทำสวนนาพรุให้เหมือนตู้เย็นธรรมชาติ อยากกินสิ่งใดก็เก็บกิน ไม่ต้องมีเหลือเก็บตุน ซึ่งเหมาะสมกับบ้านสวนแห่งนี้ที่ไม่ได้ใช้ไฟฟ้า มีเพียงโซล่าร์เซลล์ กับหลอดไฟให้แสงสว่างยามค่ำคืนไม่กี่หลอดเท่านั้น

แนวคิดการทำสวนของพี่หยอย นอกจากอยากใช้ชีวิตอยู่ท่ามกลางสวนสมรมแล้ว พี่หยอยอยากให้สวนเกิดเป็นพื้นที่แบ่งปันเรื่องราวต่างๆ ให้กับคนที่สนใจมาเรียนรู้ เพราะมองว่าสิ่งที่จำเป็นสำหรับคนเราก็คือปัจจัยสี่ ไม่ว่าจะเป็นเรื่องเสื้อผ้า ที่อยู่ ยาสมุนไพร โดยเฉพาะสำคัญสุดคงเป็นเรื่องอาหาร ซึ่งมองว่าปัจจุบันผู้คนให้ความสำคัญในเรื่องของอาหารน้อยลง เลือกกินของสำเร็จรูปมากยิ่งขึ้น อย่างเด็กรุ่นใหม่ๆ หรือคนเมืองหลายคนไม่เคยรู้และเห็นถึงที่มาของสิ่งที่กินอยู่ทุกๆ วัน จึงมีแนวคิดอยากแบ่งปันเรื่องราวต่างๆ ผ่านกิจกรรม อย่างเช่นผู้มาเยือนสวน ก็จะมีกิจกรรมเวิร์กช็อปการทำอาหารพื้นบ้านหลากหลายเมนู หรือเร็วๆ นี้กำลังจะมีการจัดกิจกรรมค่ายกินดีมีสุข ภายใต้ชื่อ ‘เที่ยวกันนิเรา เขาป่านาเล รู้จักแล้วจะรักพัทลุง’ โดยเปิดโอกาสให้เด็กๆ ในพื้นที่สมัครเข้าร่วมกิจกรรม เพื่อเรียนรู้ทักษะต่างๆ ในการใช้ชีวิต ผ่านการเดินทางไปในทุกนิเวศของพัทลุง โดยเฉพาะเรื่องอาหารการกิน ทรัพยากร หรือเรื่องราวของดีในแต่ละพื้นที่ เรียนรู้ภูมิปัญญาแบบเชิงลึกในแบบฉบับของ ‘เขาป่านาเล’

เรานั่งพูดคุยกันท่ามกลางบรรยากาศสวนสมรมสักพัก ก็มีคณะนักท่องเที่ยวที่นัดหมายกับพี่หยอยไว้แล้ว เดินทางมาถึงสวนเพื่อเรียนรู้เรื่องราวการย้อมผ้าครามในแบบพัทลุง ต้อนรับยามของผู้มาเยือนด้วยข้าวยำ ซึ่งใช้วัตถุดิบส่วนใหญ่จากสวนมาเป็นส่วนประกอบ พิเศษคือจัดเสิร์ฟในรูปแบบข้าวยำโรล ม้วนเอาส่วนประกอบข้าวยำ ราดด้วยน้ำข้าวยำสูตรเด็ดที่พี่หยอยปรุงด้วยตัวเอง เราไม่พลาดที่จะลิ้มลองเมนูพื้นบ้านที่มีความร่วมสมัยครั้งนี้ รสชาติมีความเป็นข้าวยำท้องถิ่น แต่จัดม้วนเป็นชิ้นกินง่าย พอดีคำ ผสานน้ำข้าวยำที่มีกลิ่มหอมน้ำตาลโตนดแท้ๆ ทุกอย่างลงตัวเป็นอย่างยิ่ง

ต่อด้วยขนมใบคนที ที่เพิ่งเก็บใบคนที (หรือที่ภาคกลางเรียกว่าคนทีสอ) จากต้นในสวน เพิ่งทำเสร็จแบบหอมกรุ่น เสิร์ฟคลุกกับมะพร้าวขูดสดใหม่ หอมใบคนทีเหมาะกับยามบ่ายอย่างมาก

จบมื้อเที่ยงที่แสนอร่อย เราก็ร่วมชมร่วมลองย้อมผ้าครามกับชาวคณะ ด้วยครามสายพันธุ์ที่ปลูกในพื้นที่พัทลุง ผู้เข้าร่วมได้เรียนรู้กระบวนการทำครามตั้งแต่ต้นจนจบ สนุกสุดก็ขั้นตอนการย้อม ครั้งนี้เป็นการมัดย้อมตามแบบของแต่ละคน ผลงานที่ออกมาจึงกลายเป็นชิ้นเดียวในโลก ทั้งความรู้และผ้าพันคอสุดเก๋กลับบ้านกันไปแบบฟินๆ

สวนนาพรุอาจเป็นพื้นที่เล็กๆ ที่เจ้าบ้านเพียงอยากสร้างให้เป็นพื้นที่ชีวิตในแบบของตัวเอง แต่เมื่อเราได้เข้ามาเยือนแล้ว สถานที่นี้พร้อมที่จะให้ทุกคนมาแบ่งปันเรื่องราวดีๆ ซึ่งกันและกัน สังเกตได้จากผู้มาเยือน ที่เมื่อเสร็จสรรพจากภารกิจในวันนี้ ต่างเดินทางออกจากสวนนาพรุไปด้วยรอยยิ้มและความอิ่มเอมกันถ้วนหน้า

สนใจร่วมกิจกรรมสนุกๆ กับสวนนาพรุ สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ Facebook : กินดีมีสุข จ.พัทลุง หรือโทร 085 0654480 พี่หยอย ประไพ ทองเชิญ

ภาพถ่าย: ArmYa at Home