ข้าวนั้นเป็นพระเอกในครัวเอเชียมานับพันปี ถึงกับกล่าวกันว่ามื้อไหนไม่มีข้าวหรืออาหารที่ทำจากแป้งข้าวในสำรับก็นับว่าไม่อิ่มท้อง ด้วยข้าวเป็นแหล่งพลังงานและวิตามินชั้นดีราคาประหยัด สำคัญคือมีให้เลือกหลากหลาย โดยเฉพาะพื้นที่ดินดำน้ำชุ่มอย่างบ้านเรา ที่ข้าวยืนหยัดเป็นพระเอกในครัวแถบทุกภาคมาถึงทุกวันนี้
เมื่อเรากินข้าวกันแทบทุกมื้อ บางครั้งบางคราวข้าวก็กลายเป็นของเหลือค้างครัวให้เหล่าพ่อครัวแม่ครัวต้องหาวิธีเปลี่ยนให้กลายเป็นสำรับในมื้อหน้า ไม่ว่าจะข้าวผัด ซึ่งนิยมใช้ข้าวสุกค้างคืนมาผัดเพื่อให้ได้ข้าวผัดที่ร่วนเป็นเมล็ด หรือจะข้าวจี่ตำรับลูกอีสาน ที่ใช้ข้าวเหนียวก้นกระติ๊บมาชุบไข่จนชุ่ม โรยเกลือเล็กน้อย ก่อนนำไปย่างไฟอ่อนๆ จนกรอบนอกนุ่มใน กลายเป็นอาหารว่างขวัญใจของทั้งเด็กและผู้ใหญ่
แต่มากกว่านั้น ยังมีเมนูน่าอร่อยจากข้าวก้นหม้อหรือเส้นแป้งข้าว ที่บางคราวอาจกินไม่หมดอีกหลายตำรับที่น่าสนใจ
เมนูเหล่านี้ช่วยยืดอายุข้าวให้เก็บไว้กินได้อีกนาน แถมหลายๆ เมนูยังช่วยประหยัดค่าอาหารลงได้หลายสตางค์ทีเดียว
อาทิ การเปลี่ยนข้าวเหนียวค้างคืนเป็นขนมหวานแสนอร่อย เพียงต้มน้ำให้เดือด จากนั้นเติมข้าวเหนียวลงกวนจนเนื้อนิ่ม เหยาะเกลือเล็กน้อย แต่งรสด้วยน้ำตาลตามชอบ ก่อนเสิร์ฟสามารถเติมผลไม้แห้งเช่นลำไยหรือพุทราลงไปเพิ่มความอร่อย เท่านี้ก็ได้ข้าวเหนียวเปียกอันหอมหวานเสิร์ฟหลังจานคาวได้อีกหลายมื้อ
ไม่เพียงข้าวจี่ ข้าวผัด หรือข้าวเหนียวเปียกที่เราคุ้นรสกันดี ทว่าข้าวค้างหม้อยังกลายเป็นอาหารทานเล่นร่วมสมัยได้อีกหลายอย่าง หนึ่งในนั้นคือ ‘ข้าวพองธัญพืช’ ที่เลือกใช้ข้าวเหนียวหรือข้าวสุกที่เหลือกินมาตากแดดจนแห้งสนิท จากนั้นนำไปอบจนกรอบ แล้วคลุกเคล้าเข้ากับธัญพืชอย่างถั่วทอง งาขาวหรืองาขี้ม้อนคั่ว แต่งรสด้วยเกลือและน้ำตาลเล็กน้อย จากนั้นเก็บใส่กระปุกปิดฝาให้สนิท เท่านี้ก็ได้ข้าวพองธัญพืชเก็บไว้กินได้อีกหลายเดือน
หรือหากบ้านไหนนิยมกินเส้นแป้งข้าวเป็นพิเศษ ไม่ว่าจะเส้นขนมจีน เส้นก๋วยเตี๋ยว หรือเส้นเฝออย่างเวียดนาม ก็สามารถนำมาแปลงเปลี่ยนเป็นหมี่กรอบชูรสสัมผัสให้กับถ้วยโจ๊ก ข้าวต้ม ราดหน้า หรือก๋วยเตี๋ยว ทั้งยังเป็นหมี่กรอบที่สดใหม่ ไร้สารกันบูด
เป็นการเปลี่ยนอาหารเหลือให้เป็นอาหารดีด้วยกรรมวิธีง่ายๆ เพียงไม่กี่ขั้นตอน เป็นเคล็ดลับคู่ครัว ที่เราอยากชวนทุกคนลองลงครัวทำกันดูสักครั้ง
ข้าวพองธัญพืช
ส่วนผสมสำคัญ
1. ข้าวเหนียวหรือข้าวสุกที่เหลือจากมื้ออาหาร
2. เกลือป่น
3. น้ำตาลทรายออร์แกนิก
4. งาขาวคั่ว งาขี้ม้อนคั่ว และถั่วทอง
ขั้นตอนการทำ
1. นำข้าวเหนียวหรือข้าวสุกตากแดดจนแห้งสนิท จากนั้นนำมาอบด้วยไฟกลางจนพองกรอบ อาจพรมน้ำมันเล็กน้อยและอบด้วยหม้อทอดไฟฟ้าได้เช่นกัน
2. คั่วงาขาวและงาขี้ม่อนจนส่งกลิ่นหอม พักไว้
3. นำข้าวพองคลุกกับเกลือและน้ำตาลเล็กน้อย จากนั้นนำธัญพืชที่เตรียมไว้มาคลุกเคล้าให้เข้ากันอีกครั้ง จึงเก็บใส่ขวดโหลไว้ใช้เป็นของว่างได้นานราว 3 เดือน
ขนมจีนกรอบ
ส่วนผสมสำคัญ
1. เส้นขนมจีนที่เหลือจากมื้ออาหาร
2. น้ำมันรำข้าวปริมาณเล็กน้อย
ขั้นตอนการทำ
นำเส้นขนมจีนตากแดดจนแห้งสนิท แล้วนำมาอบด้วยไฟกลางจนพองหรอบ หรือสามารถทอดด้วยน้ำมันรำข้าวจนฟูกรอบได้เช่นกัน จากนั้นเก็บใส่ขวดโหลที่แห้งสนิท ใช้โรยหน้าโจ๊ก ข้าวต้ม หรือก๋วยเตี๋ยวได้ตามชอบ มากกว่านั้นยังสามารถนำมาคลุกเคล้ากับธัญพืช สมุนไพรอย่างใบมะกรูดทอด ตะไคร้ฝอยทอด น้ำตาล และเกลือ กลายเป็นหมี่กรอบทรงเครื่อง ใช้สำหรับเสิร์ฟเป็นของว่างคู่มื้อน้ำชาได้เช่นเดียวกัน
ภาพถ่าย: อรุณวตรี รัตนธารี