ไข่ไก่ คืออาหารเบสิกที่ทุกบ้านต้องมีติดครัว เด็ก ผู้สูงอายุ ผู้ป่วย บุคคลทุกวัย ต่างบริโภคไข่กันแทบทุกวัน เพราะไข่นั้นปรุงง่าย อร่อย เป็นโปรตีนที่มีประโยชน์ แต่ด้วยเหตุที่เราแต่ละคนกินไข่กันบ่อย ๆ นี้เอง คุณภาพและความปลอดภัยของไข่จึงเป็นสิ่งที่ต้องให้ความสนใจเป็นพิเศษ ครั้งนี้จึงขอชวนผู้อ่านมาเจาะถึงเหตุผลที่เราท่านทุกคนจำเป็นอย่างยิ่งที่ต้องเลือกบริโภคไข่ออร์แกนิก เพราะนอกจากเรื่องสุขภาพกายแล้วยังเชื่อโยงกับสุขภาพโลกใบกลมกลิ้งละม้ายคล้ายไข่ใบนี้ด้วย โดยผู้ที่ให้ข้อมูลกับเราครานี้ก็คือ คุณอำนาจ เรียนสร้อย เจ้าของ แทนคุณ ออร์แกนิคฟาร์ม ฟาร์มเลี้ยงไก่เนื้อและไก่ไข่ออร์แกนิกนั่นเอง

ไข่จะดีอย่างไรขึ้นกับอาหารของแม่ไก่
สำนวน “You are what you eat” ไม่ได้ใช้ได้แค่คนเท่านั้น แต่รวมไปถึงสรรพชีวิตต่าง ๆ บนโลกใบนี้ด้วย นั่นจึงหมายรวมถึงไข่ไก่ที่ออกมาจากแม่ไก่ ซึ่งจะมีคุณภาพดีหรือไม่ ปลอดภัยหรือเป็นพิษ ก็ล้วนขึ้นกับคุณภาพของอาหารที่แม่ไก่กิน

อำนาจ เรียนสร้อย เล่าให้เราฟังถึงที่มาของแทนคุณออร์แกนิกฟาร์มว่า แต่เดิมที่บ้านของเขาทำนาข้าวออร์แกนิก ทุกปีที่ปลูกข้าวเสร็จและนำเข้าสู่กระบวนการขัดสีและจำหน่าย จะเกิดบายโปรดักต์ขึ้นหลายชนิดเช่น ปลายข้าว รำข้าว แกลบ ซึ่งวัตถุดิบเหล่านี้หากไม่นำไปใช้ให้เกิดประโยชน์ก็จะกลายเป็นขยะที่พอกพูนขึ้นเรื่อย ๆ และยังกลายเป็นตัวเรียกมอดอีกด้วย

ด้วยการที่เขาเองเรียนจบด้านโภชนศาสตร์อาหารสัตว์ เขาจึงเล็งเห็นว่าวัตถุดิบที่เหลือจากกระบวนการผลิตข้าวสารเหล่านี้ล้วนมาจากข้าวอินทรีย์ และในช่วงเวลานั้น โลกของผู้ผลิตอาหารออร์แกนิก ส่วนใหญ่จะผลิตแต่พืชผักผลไม้ ยังไม่ค่อยมีใครผลิตโปรตีนที่มาจากเนื้อสัตว์เท่าไร เขาจึงคิดนำวัตถุดิบเหล่านั้นมาปรุงเป็นอาหารเพื่อเลี้ยงสัตว์ในรูปแบบออร์แกนิก โดยเลือกเลี้ยงไก่ไข่และไก่เนื้อนั่นเอง เพราะนอกจากเหตุผลเรื่องต้องการกำจัดวัตถุดิบที่เหลือจากการทำข้าวอินทรีย์แล้ว เขายังมีจุดมุ่งหมายเบื้องลึกที่อยากสร้างการเปลี่ยนแปลงให้กับสังคมในแง่มุมของสิ่งแวดล้อมและความปลอดภัยของผู้บริโภคอีกด้วย

“ปศุสัตว์มันสร้างอิมแพ็คด้านลบเยอะหากทำในรูปแบบอุตสาหกรรม เราก็เลยมองว่าจะนำเรื่องนี้แหละมาปรับเปลี่ยนให้เกิดการขับเคลื่อนไปสู่ความยั่งยืน และผมรู้สึกว่าถ้าเราใช้ธุรกิจที่เป็นธุรกิจแนวเกื้อกูลสิ่งแวดล้อมมันจะเกิดการเปลี่ยนแปลงที่ทำให้เห็นภาพได้ชัด ผมเลยหันมาโฟกัสที่เรื่องปศุสัตว์ ของฟาร์มไก่ไข่ ไก่เนื้อ แบบออร์แกนิก ซึ่งพอเราเข้ามาทำก็ได้เข้าใจว่า สมัยก่อนมีความเข้าใจผิดเพี้ยนอยู่มาก เช่น คนเข้าใจกันว่า ไก่เลี้ยงปล่อย ถือว่า เป็นไก่ที่สุดยอดแล้ว ปลอดภัยที่สุด แต่พอลงไปดูจริง ๆ ไก่เลี้ยงปล่อยเหล่านั้น บางทีคนเลี้ยงก็ให้ไก่กินหัวอาหารจากอุตสาหกรรมอยู่ดี แต่เราก็เข้าใจเขานะครับ เพราะเกษตรกรเองอาจจะยังขาดความรู้ หรือไม่สามารถเข้าถึงวัตถุดิบอาหารสัตว์ที่ปลอดภัยในพื้นที่ คือพอไม่มีวัตถุดิบทุกคนก็ไปหยุดอยู่ที่อาหารอุตสาหกรรม แต่ไม่มีใครถามกันว่า ‘วันนี้ไม่มีวัตถุดิบอาหารสัตว์แล้ว ในชุมชนพอจะมีวัตถุดิบอะไรไหมที่ปลอดภัย’ คือจริง ๆ สัตว์มันกินได้ทุกอย่าง ขึ้นอยู่กับเราว่าจะหยิบอะไรมาใช้ และใช้ได้อย่างเข้าใจแค่ไหน”

เขาเล่าต่อไปว่า ไก่มีระบบทางเดินอาหารเหมือนคน คือมีกระเพาะเดียว สิ่งที่ไก่กินเข้าไปจึงส่งผลอย่างมากทั้งต่อตัวไก่และไข่ไก่ที่จะผลิตออกมา

คนกินอะไรเข้าไปก็ได้อย่างนั้น You are what you eat ไก่ก็เหมือนกัน

“คนกินอะไรเข้าไปก็ได้อย่างนั้น You are what you eat ไก่ก็เหมือนกัน ผมเรียนเรื่อง Nutrition ในเทคโนโลยีอาหารสัตว์มา เรารู้ว่าแวดวงการผลิตอาหารสัตว์อุตสาหกรรม ในโพรเซสเขาใส่อะไรมาบ้าง สารเคมีที่เขาใส่มันมาตั้งแต่ต้นทางวัตถุดิบแล้วครับ เช่น ยาฆ่ามอด ยากันเชื้อรา เพราะว่าวัตถุดิบตั้งต้นเหล่านี้มันมาจากหลากหลายที่ เจอนู่นนี่นั่นมา เขาต้องมีตัวช่วยในการรักษาคุณภาพไว้ และซ้ำร้ายก็คือการผสมยาปฏิชีวนะ ซึ่งเป็นยาตัวเดียวกับที่ใช้ในคน ซึ่งตรงนี้ก็เป็นจุดหนึ่งที่ทำให้เกิดเชื้อดื้อยา หลายคนอาจจะบอกว่า ‘เฮ้ย ฉันไม่ได้กินยาเลย ฉันไม่ได้กินยามานานแล้ว ทำไมฉันถึงยังติดเชื้อดื้อยา ติดเชื้อในกระแสเลือดได้’ ก็เพราะคุณไม่ได้กินโดยตรงแต่คุณกินโดยอ้อม ผ่านอาหาร ผ่านเนื้อสัตว์ที่คุณกิน”

ด้วยเหตุนี้เอง ไก่ไข่และไก่เนื้อของแทนคุณออร์แกนิกฟาร์ม จะกินอาหารสัตว์ที่ผลิตขึ้นจากวัตถุดิบออร์แกนิก ซึ่งต้องมาจากเกษตกรผู้ผลิตอาหารออร์แกนิกชนิดที่มีใบรับรองเท่านั้น

สิ่งที่เป็นปัญหากับคนที่อยากทำออร์แกนิกทั่วไป แล้วหาไม่ได้คือแหล่งโปรตีน

“วัตถุดิบออร์แกนิกสำหรับทำอาหารสัตว์ หลายชนิดมีเยอะมาก เช่น กลุ่มคาร์โบไฮเดรต เพราะบ้านเราทำข้าวกันเยอะมาก เพื่อน ๆ ทำข้าวออร์แกนิกเยอะ เราใช้เต็มที่ครับ รำข้าวเต็มที่ แต่สิ่งที่เป็นปัญหากับคนที่อยากทำออร์แกนิกทั่วไป แล้วหาไม่ได้คือแหล่งโปรตีน อุตสาหกรรมอาหารสัตว์ใช้แหล่งโปรตีนจากถั่วเหลือง แน่นอนว่าถั่วเหลืองก็มาจากอุตสาหกรรมทำน้ำมันพืช จริง ๆ น้ำมันพืชคือ by product ที่เรากิน แต่ main product เขาคือกากถั่วเหลืองที่ใช้ผลิตอาหารสัตว์ กากถั่วเหลืองบ้านเรานำเข้า เป็นหลักและมาจากพื้นที่ ๆ ทำลายล้างมาอยู่แล้ว บราซิล อเมริกาเหนือ เป็นถิ่นที่ปลูกถั่วเหลืองมากที่สุด และแน่นอนว่า GMO

“โปรตีนจากถั่วเหลืองเป็นปัญหาสำคัญของคนที่อยากทำเกษตรอินทรีย์แล้วทำไม่ได้ เราเลยต้องทำงานหนักในเรื่องนี้ ต้องไปเสาะแสวงหาแหล่งโปรตีนทั้งพืชและสัตว์ ในประเทศไทย ก็จะพบว่ามีกลุ่มเพื่อน ๆ ที่ปลูกพวกถั่วต่าง ๆ อย่างเช่น ถั่วเหลือง ถั่วเขียว อย่างหลัง ๆ เราใช้ถั่วเขียวเยอะ ต้องบอกว่า แทนคุณฟาร์มเราขอรับรอง certify มาตรฐาน ในส่วนของปศุสัตว์อินทรีย์ ฟาร์มไก่อินทรีย์ จากกรมปศุสัตว์ เทียบเท่ามาตรฐานสูงสุดก็คือ ออร์แกนิกไทยแลนด์ วัตถุดิบที่นำเข้ามาใช้ในฟาร์มต้องมี certify ออร์แกนิก นอกนั้นใช้ไม่ได้ โปรตีนส่วนมากเป็นสิ่งสำคัญคือตระกูลถั่วเขียว และถั่วเหลืองที่เป็นออร์แกนิก

“แต่แค่ถั่วก็ยังไม่พอครับ เราก็เลยไปทำงานร่วมกับพี่น้องที่ทำประมงพื้นบ้าน แล้วพบว่าประมงพื้นที่บ้านเราปัจจุบันมีศักยภาพเยอะ อย่างเช่น แหลมผักเบี้ย จังหวัดเพชรบุรี ประจวบฯ ทางกุยบุรี แล้วก็ทางสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ เราก็มีคอนเน็กชันผ่านร้านปลาออร์แกนิก ที่เขาเป็นเจ้าเดียวที่ผ่าน certify ออร์แกนิก เราพบว่าพวกเขามี byproduct อยู่ในกระบวนการ อย่างเช่น การแกะเนื้อปูขาย ก็จะมี byproduct เป็นเปลือกปู เปลือกกุ้งเปลือกหอย หรือแม้กระทั่งรูปแบบการจับของเขา ที่ไม่ได้ตั้งใจจับมาที่เรียกว่า bycatch มันก็จะมีสิ่งต่าง ๆ จับติดมา คือ เมื่อก่อนพวกเขาทิ้งนะครับ มันเป็น waste สำหรับเขา แต่เรามองว่ามันคือทองคำสำหรับเราเลย ซึ่งตรงนี้มันสามารถนำมาแปรเปลี่ยน ซึ่งหลัก ๆ แล้ว byproduct จากพวกเปลือกกุ้งเปลือกปู พวกนี้มันเป็นแหล่งที่มีโปรตีนสูง และสามารถได้แหล่งของวิตามินแร่ธาตุด้วย เราก็เลยได้โปรตีนเหล่านี้มาเติมเต็มในสูตร จากเดิมที่มีเฉพาะพวกถั่วเขียว ถั่วเหลืองให้สูตรอาหารสัตว์ของเราสมบูรณ์ยิ่งขึ้น”

ด้วยความทุ่มเท เสาะแสวงหาวัตถุดิบออร์แกนิกมาทำเป็นอาหารสัตว์เพื่อนำมาเลี้ยงไก่ไข่และไก่เนื้อในระบบออร์แกนิก ประกอบกับความตั้งใจดีที่อยากให้การเลี้ยงปศุสัตว์ในระบบอินทรีย์นั้นสร้างความยั่งยืนได้อย่างแท้จริง ส่งผลทำให้ไข่ไก่ออร์แกนิกของแทนคุณฟาร์มเป็นที่ยอมรับ และเรียกได้ว่าเป็นไข่ไก่ออร์แกนิกแท้ ๆ ที่ปลอดภัยกับทุกสิ่งที่เกี่ยวข้อง ตั้งแต่สิ่งแวดล้อมในต้นทางผลิตวัตถุดิบ สุขภาพของแม่ไก่ คุณภาพของไข่ไก่ออร์แกนิก รวมไปถึงผู้บริโภคเช่นเราด้วย

วิชาดูไข่ไก่ออร์แกนิก ของแท้สังเกตไม่ยากเย็น
ไหน ๆ ได้คุยกับเจ้าของฟาร์มไก่เนื้อและไก่ไข่ออร์แกนิกแล้ว เราเลยขอเคล็ดวิชาฝึกสังเกตดูว่า ไข่ไก่หน้าตาแบบไหนจึงจะเป็นไข่ไก่ออร์แกนิก มาฝากคุณผู้อ่านกัน ซึ่งมีอยู่ 3 จุดสำคัญที่ต้องใส่ใจ โดยเริ่มจาก

สีสันของเปลือกไข่ต้องไม่เข้ม ไก่ไข่ที่เลี้ยงในระบบออร์แกนิก จะเลี้ยงแบบปล่อยตามธรรมชาติ ได้สัมผัสกับอากาศภายนอก อุณหภูมิมีผลต่อสีของเปลือกไข่เพราะว่า เมื่ออุณหภูมิร้อนขึ้นจะทำให้คาร์บอนไดออกไซด์ในเลือดไก่สูงขึ้นตามไปด้วย ร่างกายของไก่ต้องขับออกตามธรรมชาติ วิธีขับคาร์บอนไดออกไซด์ออกต้องอาศัยแคลเซียมคาร์บอเนต ซึ่งเป็นองค์ประกอบหลักของการสร้างเปลือกไข่มาช่วยขับ ไข่ไก่ออร์แกนิกจึงจะมีเปลือกที่สีซีด และยิ่งอากาศร้อนเปลือกไข่จะยิ่งบาง ต่างจากเปลือกไข่ไก่ที่เลี้ยงในระบบอุตสาหกรรมที่ควบคุมอุณหภูมิในโรงเลี้ยง ที่เปลือกไข่จะมีสีเข้มและเปลือกหนา

เปลือกไข่ต้องมีความมันวาว ไก่ไข่ที่เลี้ยงในระบบอุตสาหกรรม เมื่อวางไข่ ไข่ไก่จะตกลงสู่รางลำเลียงไปยังห้องเก็บและคัดแยก ระหว่างการลำเลียงจะสัมผัสกับความชื้นจากอุปกรณ์ให้น้ำไก่ รวมถึงอาหารไก่ เปลือกไข่กลุ่มนี้เวลาจับดูจึงมีสัมผัสสากมือ ส่วนไข่ออร์แกนิกนั้นแม่ไก่จะมีรังสำหรับวางไข่ ที่รองด้วย ฟาง ใบตะไคร้ เมื่อแม่ไก่วางไข่เสร็จออกจากรังไป แม่ไก่ตัวใหม่ก็จะมาวางไข่ซ้ำ หรือขึ้นมานอนกก ทำให้เปลือกไข่ที่มีแว็กซ์ธรรมชาติเคลือบอยู่แล้วได้สัมผัสกับขนของแม่ไก่ และเกิดการขัดถูโดยธรรมชาติจนเกิดความมันวาว ดังนั้นเปลือกไข่ออร์แกนิกจึงมันวาว และผิวเปลือกลื่น ๆ จุดนี้ต้องย้ำว่า จะใช้เป็นเกณฑ์วัดได้ก็ต่อเมื่อ รังสำหรับวางไข่ของไก่ต้องสะอาด และเกษตรกรต้องไม่นำไข่ไปเช็ดหรือขัดทำความสะอาด

ไข่แดงต้องมีสีเหลืองอ่อนเป็นธรรมชาติ ด้วยความนิยมเรื่องไข่แดงต้องมีสีแดงสวย ทำให้อุตสาหกรรมอาหารสัตว์มีการเติมสารสีเข้าไปให้ไก่กินเพื่อให้ได้เฉดสีไข่แดงของไข่ไก่ตามความชอบของผู้บริโภค แต่ถ้าเป็นไข่ไก่ออร์แกนิกที่กินอาหารออร์แกนิกซึ่งไม่ได้ใส่สารสีใด ๆ เข้าไป ไข่แดงของไข่ไก่จะมีสีเหลืองอ่อนเป็นธรรมชาติกว่านั่นเอง ดังนั้นถ้าลองตอกไข่ดู ก็อาจบอกได้ชัดเจนขึ้นว่า ไข่ไก่ของคุณเป็นไข่ออร์แกนิกหรือไม่

ถึงตรงนี้คุณคงได้วิชาสังเกตไข่ออร์แกนิกติดตัวไว้ตรวจดูไข่ไก่ที่เลือกซื้อเพื่อความปลอดภัยกันแล้ว ที่สำคัญจากคำบอกเล่าของเจ้าของฟาร์มไก่ไข่ออร์แกนิก คงทำให้คุณผู้อ่านเห็นความสำคัญว่ากว่าจะมาเป็นไข่ออร์แกนิกให้เราซื้อหามาบริโภคนั้นไม่ใช่เรื่องง่ายเลย แต่ถ้าไข่ออร์แกนิกได้รับการสนับสนุนจากผู้บริโภค ต้นทางที่มาต่าง ๆ ที่เชื่อมโยงกันทั้งระบบของวิถีการทำปศุสัตว์แบบออร์แกนิกนี้ ก็จะได้รับอานิสงส์ไปด้วยเช่นกัน และนั่นหมายถึงความยั่งยืนของสิ่งแวดล้อมที่จะตามมา

เห็นไหมว่าผู้บริโภคอย่างเรานี้เอง คือผู้ที่จะเชื่อมต่อวงจรความยั่งยืนทั้งระบบให้หมุนเวียนต่อเนื่องกันได้อย่างสมบูรณ์ รู้อย่างนี้แล้ว ครั้งหน้าถ้าต้องซื้อไข่ไก่ ก็อย่าลืมเลือกซื้อ ไข่ไก่ออร์แกนิก กันนะ

ขอขอบคุณ คุณอำนาจ เรียนสร้อย แห่ง แทนคุณ ออร์แกนิคฟาร์ม เอื้อเฟื้อข้อมูล