อาหารตาที่ชวนให้กินอาหารดี: ภาพวาดสีน้ำผักพื้นบ้านจากกฤช เหลือลมัย

เราไปงานมหกรรมสมุนไพรแห่งชาติด้วยเหตุผลหลักว่าจะไปซื้อน้ำปลาปลาสร้อยในบูทกินเปลี่ยนโลกที่ได้ยินคำร่ำลือในความหอมและรสเค็มกลมกล่อม แต่พอกวาดตาดูสินค้าอื่นๆ ในบูท ก็พบหนังสือน่าสนใจหลายเล่ม และสะดุดตากับเซ็ตภาพวาดสีน้ำ ‘กินผักอายุยืน ช่วยโลกอายุยาว’ ของกฤช เหลือลมัย ศิลปินนักกินคนโปรดที่เราปวารณาตัวเป็นแฟนคลับ (ซึ่งการพลาดเป็นเจ้าของงานเซ็ตนี้ตั้งแต่ตอนออกมาครั้งแรกในงานมหกรรมอาหารฯ น้ำพริกถ้วยเก่ากับกินเปลี่ยนโลก ก็ถือเป็นความชวนเขินของคนที่บอกว่าเป็นแฟนคลับอย่างหนึ่งเหมือนกัน)

กลับบ้านมาแกะห่อ พบว่าภาพเซ็ตนี้มีทั้งหมด 10 แบบ ทั้ง แคนา กระพี้จั่น งิ้ว ทำมัง มะกล่ำตาช้าง มะเดื่อ มะตูมซาอุ มะม่วงหาวมะนาวโห่ ยาร่วง และ เสี้ยว ที่ยอมรับตามจริงว่าบางชื่อได้ยินเป็นครั้งแรกด้วยซ้ำ แต่เมื่ออ่านเกร็ดความรู้ที่เขียนด้วยลายมือเป็นมิตร ก็ทำให้เรารู้จักผักพื้นบ้านริมทางเหล่านี้มากขึ้น (ซึ่งบางชนิดเราอาจจะคุ้นเคยระดับเดินผ่านแต่ไม่เคยแหงนหน้ามองหรือรู้ว่ามันกินได้!)

ความสนุกที่นอกเหนือไปจากเราจะได้รู้ว่าผักแต่ละต้นมีหน้าตา ดอก ผล ใบ เป็นอย่างไร มีชีวิตเติบโตยืนต้นอยู่แถวไหน ยังมีข้อแนะนำจากนักวาดช่างกินว่าเจ้าผักอายุยืนเหล่านี้ เอามาทำอะไรกินถึงจะอร่อย

ขอยกตัวอย่างสักหน่อย อย่าง ดอกแคนา สีขาวทรงปากแตรน่ารักที่หลายบ้านปลูกเป็นไม้ประดับ จะเอามาลวกจิ้มน้ำพริก กินสด ใส่แกงอ่อม หรือยัดไส้หมูสับทำแกงจืดก็น่าสนใจ แถมมีสรรพคุณเป็นยาระบายและช่วยให้เจริญอาหาร ดอกเสี้ยว สีแดงสดกินได้ทั้งยอดอ่อนรสมันกรอบเจือเปรี้ยว และดอกอ่อนรสมันก็กินสดๆ ได้เหมือนกัน แถมเอามาปรุงใส่แกงอ่อมน้ำใสก็ได้รสอร่อย หากอยู่ภาคเหนือ อาจเห็นยอดดอกเสี้ยววางขายตามกาดรวมอยู่ในกองผักแกงแค ไม่อยากเด็ดเองก็เลือกช้อปได้ตามถนัด

หรือต้นไม้ที่เรารู้จักอย่างมะม่วงหินพานต์ แต่ภาษาท้องถิ่นกลับเรียกว่า ยาร่วง คอขนมจีนปักษ์ใต้คงเคยกินผักเหนาะแกล้มขนมจีนที่เป็นใบมนๆ รสมันๆ จากยอดต้นยาร่วงนี้กันมาบ้าง แต่ถ้าไม่ใช่คนท้องถิ่นแท้ๆ คงไม่เคยกินลูกสุกงอกเนื้อฉ่ำหวานของมัน และคงไม่เคยกินเต้าหัวครก หรือยาร่วงลูกดิบฝานเนื้อใส่แกงส้มเป็นแน่ ส่วน มะกล่ำตาช้าง หรือ อีหล่ำ ยอดอ่อนของมันอวบอ้วนมีรสหวาน เป็นผักที่แกงเลียงอร่อยเป็นที่สุด จะลวกหรือผัดน้ำมันเหยาะเกลือนิดก็ดีเหมือนกัน แต่ต้องระวังว่าเมล็ดแก่สีแดงที่ดูเหมือนน่ากิน แต่มันกินไม่ได้เพราะมีสารพิษไซยาไนด์แบบเดียวกับมะกล่ำตาหนูเชียวนะ!

ความสวยงามละมุนละไมของสีน้ำจากฝีมือคุณกฤชชวนให้เราอยากรู้อยากเห็น ส่วนข้อมูลสั้นๆ ที่ย่อยมาให้รู้จักผักเหล่านี้ได้ง่ายๆ ก็ชวนเราแหงนหน้ากวาดตามองต้นไม้รอบตัวและอยากลองชิมดูสักครั้ง

และความรู้สึกที่ว่านั่น มักพาเราไปเข้าครัว และสนใจสิ่งที่เรากินได้มากกว่าที่เคย