สมัยนี้เทรนด์การ down sizing หรือการลดขนาดที่อยู่อาศัยลง ได้รับความนิยมมากขึ้น มีบริษัทรับสร้างบ้านขนาดเล็กหลายแห่ง รับออกแบบพร้อมสร้าง Tiny House เพื่อตอบสนองแต่ละครอบครัวที่มีลักษณะการใช้ชีวิต ความต้องการฟังก์ชั่นของบ้านหลังเล็กจิ๋วแต่ใช้งานได้ครบถ้วนที่แตกต่างกันออกไป ซึ่งแต่ละคนหรือครอบครัวที่ตัดสินใจเปลี่ยนจากการอยู่บ้านหลังใหญ่ มาเป็นบ้านแบบ Tiny บ้านหลังเล็กๆ ที่มีขนาด 100-400 ตารางฟุต (ประมาณ 9 ตารางเมตร ถึง 37 ตารางเมตรเท่านั้นเอง) คือมีขนาดไม่เกินห้องสตูดิโอของคอนโดมิเนียมขนาด 1 ห้องนอนสมัยนี้เลย เมื่อเทียบกับบ้านชาวอเมริกันทั่วไปซึ่งมีขนาดประมาณ 2,600 ตารางฟุต (240 ตารางเมตร หรือขนาดบ้านเดี่ยว 3-4 ห้องนอน) บ้านประเภทนี้จึงได้ชื่อว่า ‘บ้านจิ๋ว’ จริงๆ

Tiny House ยังได้รับความนิยมเพิ่มขึ้นเนื่องจากช่วยเรื่องต้นทุนการมีบ้านที่ถูกลง ศักยภาพในการใช้พลังงานครัวเรือนอย่างมีประสิทธิภาพ บ้านหลังเล็กทำให้ทุกอย่างน้อยลง เมื่อมีพื้นที่น้อยลง ค่าใช้จ่ายก็น้อยลงตาม เรื่องการซ่อมแซมก็น้อยลง และการใช้พลังงานก็น้อยลงตามไปด้วย

แบบไหนที่เรียกว่า Tiny House

บ้านหลังจิ๋วที่ว่านี้มีหลากหลายรูปแบบและวัสดุที่ใช้สร้าง Tiny House อาจจะเป็นกระท่อมไม้ถาวรอยู่ใกล้ๆ เขตป่าหรือกระท่อม cabin เล็กๆ ริมน้ำ ที่สามารถอยู่อาศัยระยะยาวได้จริงไม่ใช่แค่ไปอยู่พักร้อน หรือดัดแปลงมาจากตู้คอนเทนเนอร์ที่นำกลับมาใช้ใหม่ ทำให้ใช้เวลาสร้างไม่นานและประหยัดเรื่องวัสดุเพราะมีโครงสร้างที่แข็งแรงมาอยู่แล้ว บ้านที่ปรับปรุงมาจากรถตู้เก่า เปลี่ยนใหม่เป็นรถบ้าน ให้สามารถใช้ขับไปได้ด้วย หรือทุกประเภททั้งหมดนี้รวมกัน แล้วพ่วงกับรถลากไปได้เลย Tiny House เหล่านี้ถ้าออกแบบตกแต่งดีๆ ก็จะเป็นพื้นที่เล็กๆ ส่วนตัวที่สะดวกสบาย เหมาะสำหรับผู้ที่ทำงานที่บ้าน ใช้ชีวิตนอกตารางสังคมส่วนใหญ่ เป็นรูปแบบที่อยู่อาศัยที่เอื้อให้มีเวลาให้กับตัวเองและครอบครัวมากขึ้น

ข้อดีของการมีบ้านหลังจิ๋วๆ

แต่ละคนก็มีเหตุผลในการเลือกใช้ชีวิตในบ้านขนาดจิ๋วนี้ต่างกันไป บางคนกำลังมองหาวิธีที่จะเป็นเจ้าของบ้านโดยไม่ต้องกู้เงินธนาคารและคอยจ่ายดอกเบี้ย บางคนต้องการบ้านที่สามารถเคลื่อนที่ไปด้วยได้ทุกที่ และบางคนก็อยากเปลี่ยนวิถีที่อยู่ให้กระทบต่อสิ่งแวดล้อมน้อยลง ไม่ว่าเหตุผลใดก็ตาม คนเหล่านี้ก็เป็นส่วนหนึ่งของแนวโน้มการเติบโตที่ค่อยๆ เปลี่ยนวิธีคิดเรื่องที่อยู่อาศัยของผู้คนส่วนใหญ่ในปัจจุบัน เพราะการอยู่แบบเล็กลงจริงๆ แล้วเป็นการเปลี่ยนแปลงที่ยิ่งใหญ่ในชีวิต

ประโยชน์ที่ใหญ่ที่สุดอย่างหนึ่งของการมีบ้านหลังจิ๋ว คือการมีความคล่องตัวในการใช้ชีวิต เราสามารถพ่วงบ้านกับรถบรรทุกแล้วขับไปยังที่ตั้งใหม่ได้เลย

ไม่ว่าจะเป็นการย้ายบ้านไปที่ใหม่เลยหรือแค่ไปเที่ยวพักผ่อนโดยไม่ต้องแพ็กกระเป๋า จองตั๋วเครื่องบิน และหาที่พัก การอาศัยอยู่ในรถบ้าน หรือ Tiny House ที่มีล้อรับไว้ให้เคลื่อนที่ได้ ทำให้ได้ใช้ชีวิตในเส้นทางใหม่ ช่วยในการจัดการชีวิตให้เรียบง่ายขึ้น โดยการตัดสิ่งที่ไม่จำเป็นออก เราจะได้รู้จริงๆ ว่าของอะไรที่สำคัญและอะไรที่เราอาจจะมีมากเกินความจำเป็น เพราะบ้านหลังเล็กๆ ไม่มีที่ว่างสำหรับสิ่งของส่วนเกินอย่างตู้เสื้อผ้าขนาดใหญ่ พอได้มีโอกาสเก็บของเพื่อย้ายมาสู่ Tiny House เจ้าของบ้านก็เหมือนได้จัดการชีวิตภายในตัว มีเฉพาะสิ่งของจำเป็นและสิ่งของที่มีความหมายบางชิ้นที่เก็บไว้ ก็ทำให้ชีวิตมีพื้นที่มากขึ้น

และ Tiny House ยังดูแลซ่อมบำรุงได้ง่าย ลดพื้นที่ในการทำความสะอาดลง เราจึงมีเวลาให้ตัวเองและคนรอบข้างได้มากขึ้น อย่างเช่นเอาเวลาในการล้างอ่างอาบน้ำ ขัดตู้อาบน้ำกระจกให้ใส เช็ดหน้าต่างมากมายในบ้าน ไปปลูกผักสวนครัวกับเพื่อนบ้าน Tiny House ที่อยู่ใกล้ๆ กัน

เมื่อเล็กลง ก็ง่ายต่อการจัดการพลังงานและสิ่งแวดล้อม

แม้ว่าบ้านหลังจิ๋วนี้จะไม่ใช่คำตอบสำหรับทุกคน แต่เจ้าของบ้านหลังจิ๋วทุกคนก็พูดเป็นเสียงเดียวกันว่า การอยู่บ้านแบบ Tiny House ทำให้พวกเขาใส่ใจในการใช้พลังงานและน้ำมากขึ้น มีโอกาสได้รีไซเคิลของเก่ามาเป็นของใหม่ที่เหมาะกับความต้องการใช้งานที่เปลี่ยนไปโดยไม่ต้องคอยซื้อของใหม่ตลอด ได้ตระหนักถึงความต้องการจริงๆ ของตัวเองและคำนึงถึงสิ่งแวดล้อมมากขึ้น Tiny House ทำให้การมีบ้านสามารถกลมกลืนกับธรรมชาติมากขึ้น เพราะง่ายต่อการจัดวางในสถานที่ใกล้ชิดธรรมชาติ มีโอกาสและเวลาในการดูแลสิ่งแวดล้อมโดยรอบไปพร้อมกับการดูแลตัวเองในการอยู่อาศัย

เพราะ Tiny House ใช้วัสดุน้อยกว่าในการสร้างและลดการใช้พลังงานในบ้านลง ทั้งยังเกื้อกูลการติดตั้งพลังงานสะอาดที่ผลิตเองและพลังงานหมุนเวียนเพื่อผลิตไฟฟ้า การติดตั้งแผงโซลาร์เซลล์ กังหันผลิตพลังงานจากลมก็เป็นพลังงานสะอาดที่ทันสมัย น่าลองใช้ ซึ่งด้วยขนาดบ้านที่เล็กก็ทำให้หมดความกังวลว่าพลังงานไฟฟ้าจากแผงโซลาร์เซลล์จะไม่พอ เครื่องใช้ไฟฟ้าขนาดเล็กหลายประเภททำงานได้มีประสิทธิภาพมากกว่าขนาดใหญ่ เพราะทำงานแบบเจาะจง ไม่ปล่อยให้พลังงานสูญเสียไปกับส่วนที่ไม่จำเป็น พื้นที่ขนาดเล็กใช้เวลากับพลังงานน้อยลงในการทำให้บ้านอุ่นหรือเย็นสบาย ไม่ว่าจะจากอุณหภูมิโดยธรรมชาติหรือการใช้เครื่องปรับอากาศเป็นบางคราว รวมไปถึงการกักเก็บน้ำฝนและการกรองน้ำให้สะอาดไว้ใช้ การออกแบบระบบห้องน้ำที่สามารถแยกและย่อยของเสียไว้ทำเป็นปุ๋ยต่อไป การออกแบบช่องแสง ช่องลมให้อากาศถ่ายเทได้ดี ทั้งหมดนี้ล้วนเป็นสิ่งที่ทำให้คอนเซ็ปต์ของ Tiny House เป็นที่นิยมในหลายประเทศทั่วโลก

และพอบ้านของเรามีระบบพลังงานสะอาดในตัวเองที่ลงตัว ก็จะทำให้เราสามารถไปอยู่ที่ไหนก็ได้แบบสะดวกมากขึ้น ในบางประเทศจะมีที่จอดรถบ้าน รถ RV (Recreational Vehicle) บ้านเคลื่อนที่ ในจุดตั้งแคมป์โดยเฉพาะ ซึ่งในประเทศไทยเราก็เริ่มมีพื้นที่แนวนี้ตามแหล่งท่องเที่ยวธรรมชาติในจังหวัดที่นิยมบ้างแล้ว หรือที่พักบางแห่ง โฮมสเตย์ที่มีพื้นที่ว่างก็เริ่มมีเปิดให้เช่าที่จอดรถบ้าน มีบริการให้ต่อไฟฟ้ากับน้ำใช้ได้เช่นกัน

ความเป็นไปได้ของการสร้างชุมชนยั่งยืน

เจ้าของบ้าน Tiny House หลายคนได้รวมกลุ่มกันจัดตั้งชุมชนบ้านจิ๋วขึ้น โดยมีบ้านหลายหลังจอดอยู่รวมกันในพื้นที่เดียว มีพื้นที่กลางแจ้งไว้พักผ่อนและใช้งานร่วมกัน มีสวน แปลงผัก ที่แยกขยะ ที่เก็บอุปกรณ์ไว้ทำสวนหรือซ่อมแซมบ้าน ที่จอดจักรยาน ซึ่งสมาชิก Tiny House ก็จะแบ่งหน้าที่กันในการดูแลรักษา บางแห่งเปิดเป็นคอมมูนิตี้ สเปซ ให้คนภายนอกได้เข้าไปเยี่ยมเยียนด้วย

ตัวอย่างพื้นที่ในไทยซึ่งใกล้เคียงกับ Tiny House Community ในต่างประเทศก็มีชุมชน ‘บ้านข้างวัด’ ที่เชียงใหม่ แหล่งรวมบ้านไม้ บ้านปูนเปลือยหลังเล็กๆ ที่ใช้เป็นทั้งที่อยู่ ร้านกาแฟ ห้องสมุด สตูดิโอทำงานศิลปะ แบ่งพื้นที่ส่วนกลางเป็นแปลงปลูกผัก พื้นที่เลี้ยงไก่ แปลงดอกไม้ และลานอเนกประสงค์กลางแจ้ง หรือที่จังหวัดลำพูนก็มี ‘สวนศิลป์บินสิ’ ที่ทำทั้งปลูกข้าวอินทรีย์ สร้างบ้านดิน และเป็นพื้นที่เรียนการสร้างสรรค์งานสื่อ หนังสั้น ทำสารคดี ของเยาวชนผู้สนใจ

การมีที่อยู่อาศัยที่เล็กลงจึงมีส่วนสำคัญที่ทำให้พื้นที่ส่วนอื่นในชีวิตของเราใหญ่ขึ้น ไม่เสียเวลาชีวิตในการทำงานหาเงินเพื่อมาซื้อบ้านที่สร้างเก็งกำไร ลดบางสิ่งลงเพื่อไปเพิ่มให้กับบางสิ่งที่ในอนาคตจะมีความสำคัญมากขึ้นอย่างการผลิตพลังงานสะอาดที่พอเหมาะไว้ใช้ภายในครัวเรือน หรือแบ่งกันผลิตหมุนเวียนในชุมชน ได้มาอยู่ในแหล่งอาหารสะอาดจากธรรมชาติที่เราปลูกเอง ไอเดีย Tiny House นี้จึงเป็นทางเลือกที่น่าสนใจไม่น้อย

ที่มาข้อมูล
www.lifehack.org
www.livingbiginatinyhouse.com
www.moneycrashers.com
www.shareable.net
www.starenergypartners.com

เครดิตภาพ: Shutter Stock, ภูษณิศา กมลนรเทพ