ท่ามกลางกระแสรณรงค์ลดใช้พลาสติก single-use นอกจากการส่งเสริมให้ทุกคนหันมาใช้บรรจุภัณฑ์หรืออุปกรณ์ที่ใช้ซ้ำได้ อีกหนึ่งเทรนด์ที่มาแรงไม่ต่างกัน คือการหันมาใช้บรรจุภัณฑ์ทางเลือกวัสดุจากธรรมชาติที่สามารถย่อยสลายได้ เพื่อลดจำนวนพลาสติกที่ไม่ตกค้างเป็นภาระของโลกยาวนานหลายร้อยปี

ซึ่งหนึ่งในวัตถุดิบยอดฮิตที่หลายๆ คนนึกถึงคงจะเป็นใบตองทางเลือกจากธรรมชาติที่อยู่คู่คนไทยมานาน ซึ่งใบตองนี้นอกจากจะหาง่ายแล้ว ยังสามารถกันน้ำ กันเปื้อนได้ ที่สำคัญคือมีใบขนาดใหญ่ทำให้นำมาห่อหุ้มอาหารหรือจะพับเป็นภาชนะก็ได้หลากหลายรูปทรง ครั้งนี้เราจึงจะมานำเสนอไอเดียพับใบตองที่แตกต่างเพื่อนำมาใส่อาหารให้เป็นสัดส่วน สร้างกล่องเบนโตะแบบไทยๆ แบบไม่ต้องเพิ่มพลาสติก

รู้จักเลือกใบตอง

หลักการสำคัญสำหรับการเลือกใบตองคือ ต้องเป็นใบตองที่มีอายุปานกลางไม่อ่อนหรือแก่เกินไป เพราะจะเป็นช่วงที่ใบที่โตเต็มที่ แต่ไม่กรอบและฉีกง่าย ใบตองที่นิยมนำมาห่ออาหารมีทั้งใบจากกล้วยตานีและใบจากต้นกล้วยน้ำว้า ซึ่งใบตองทั้งสองชนิดนี้มีคุณสมบัติที่แตกต่าง ทั้งสี ขนาด และความเหนียวของใบ

ใบตองกล้วยตานี: เป็นใบตองที่โดดเด่นในเรื่องความเหนียวนุ่ม ไม่เปราะหรือแตกง่าย เหมาะแก่การนำใบตองตานีมานำเป็นงานประดิษฐ์ รวมถึงพับเป็บบรรจุภัณฑ์ที่ต้องการความแข็งแรงคงทนสูง 

ใบตองกล้วยน้ำว้า: แม้ใบตองกล้วยน้ำว้าจะมีความกว้างมีความหนาน้อยกว่าใบตองตานี มีความเปราะบางเล็กน้อย แต่ด้วยสีเขียวอ่อนที่สวยงาม ทำให้คนนิยมนำมาห่ออาหารคาวหวานที่ไม่ต้องใช้การพับหรือประดิษฐ์มากเป็นพิเศษ

รู้จักเตรียมใบตอง

หลังจากที่เลือกและตัดใบตองออกมาจากต้น ยังไม่ควรนำใบตองมาใช้ทันที ต้องนำใบต้องผึ่งให้น้ำค้างที่เกาะอยู่แห้งเสียก่อนเพื่อไม่ให้ใบตองเหี่ยวเร็ว จากนั้นใช้ผ้าชุบน้ำเช็ดใบตองทั้งสองด้านให้สะอาด แล้วนำไปตากแดดจนใบตองสลดเพื่อให้พับได้ง่ายขึ้น แล้วจึงนำมาตัดหรือฉีกตามรูปร่างที่ต้องการใช้งาน 

4 วิธีพับใบตองให้สวยกว่าใคร


กระทง 4 มุมแบบคลาสสิก

กระทงวงกลมสี่มุมสุดคลาสสิคสามารถใช้งานได้หลากหลาย จุดเด่นสำคัญคือไร้รอยต่อ ทำให้อาหารไม่ไหลซึมออกไป จึงเหมาะกับการใส่อาหารหรือขนมที่มีลักษณะเหลว มีปริมาณไม่เยอะมาก เช่น น้ำพริก น้ำจิ้ม

อุปกรณ์: กรรไกรหรือคัตเตอร์ , ไม้กลัด

วิธีทำ: เจียนใบตองเป็นวงกลมขนาดที่ต้องการ จากนั้นพับใบตองด้านใดด้านหนึ่งให้ใบตองซ้อนเข้าหากันเป็นมุม โดยกะให้มีความสูงพอเหมาะและใช้ไม้กลัดให้อยู่ทรง แล้วพับแบบเดิมจนครบสี่มุม

อัพเกรดกระทงแบบไม่ต้องกลัด

กระทงทรงสี่เหลี่ยมแบบนี้ นอกจากจะไม่ต้องใช้ไม้กลัดมาช่วยจัดให้อยู่ทรงแล้วยังมีข้อดีสำคัญคือฐานที่กว้างทำให้แข็งแรง สามารถใส่อาหารที่ค่อนแห้ง มีลักษณะเป็นชิ้น แต่มีน้ำหนักค่อนข้างมาก เช่น ไส้อั่ว ลูกชิ้น ได้

อุปกรณ์ : กรรไกรหรือคัตเตอร์

วิธีทำ : ฉีกและใบเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า พับใบตองเป็น 3 ทบ เพื่อทำไกด์สำหรับตัด ตัดส่วนกลางของใบตองไปประมาณ 1×3 นิ้ว ระวังอย่าตัดลึกเกินก้นกระทงจะเป็นรูได้ กรีดใบตองเส้นด้านข้างตามรูป จากนั้นดึงปลายใบตองเข้าหากันแล้วเกี่ยวเอาไว้ด้วยรอยตัด

กระทงเรือใบ แรงบันดาลใจจากญี่ปุ่น

แรงบันดาลใจจากการพับกระทงแบบญี่ปุ่นนี้ มีจุดเด่นสำคัญคือฐานที่กว้าง จุอาหารได้เยอะ แต่ยังสามารถหยิบจับได้ง่าย เหมาะกับการใส่อาหารแห้งที่มีลักษณะเรียวยาว เช่น แครอท แตงกวา ผักต่างๆ

อุปกรณ์ : กรรไกรหรือคัตเตอร์ , ไม้กลัด

วิธีทำ: ฉีกใบตองเป็นสี่เหลี่ยมผืนผ้า เจียนหัวท้ายแหลม พับใบตองด้านข้างเข้าตรงกลางประมาณ 1 นิ้ว บิดใบตองเข้าหาตัวซ้อนกันเป็น 1 มุม จากนั้นนำไม้กลัดมากลัดเพื่อยึดไว้

พับซองครึ่งวงกลมหยิบสบาย

ลักษณะของการพับใบตองที่คล้ายกับซองใส่เครปนี้ มีจุดเด่นที่ช่วยให้เราสามารถหยิบจับอาหารได้ง่ายๆ โดยไม่เลอะมือ จึงเหมาะกับการใส่อาหารเป็นชิ้นขนาดใหญ่ ที่สามารถหยิบถือกินได้ เช่น ข้าวเหนียว

อุปกรณ์ : กรรไกรหรือคัตเตอร์ , ไม้กลัด

วิธีทำ: เจียนใบตองเป็นวงกลมขนาดที่ต้องการ พับใบตองจากมุมด้านล่างเข้าหาตรงกลาง เว้นระยะห่างด้านบนประมาณ 1 นิ้ว พับใบตองอีกด้านมาประกบกัน พับส่วนปลายแหลมของใบตองสอดเข้ากับตรงกลาง นำไม้กลัดมากลัดให้อยู่ทรง

ภาพถ่าย: มณีนุช บุญเรือง